‹ Stres a depresja
Stres towarzyszy nam od urodzenia, aż do śmierci. Stresorem jest tak naprawdę każdy bodziec zewnętrzny lub wewnętrzny, który powoduje określoną reakcję organizmu. Jedna z definicji określa stres jako zjawisko biologiczne, stanowiące niespecyficzny sposób reakcji organizmu na jakiekolwiek stawiane mu wymagania: fizyczne, psychiczne lub somatyczne, będące następstwem każdego zdarzenia – pozytywnego lub negatywnego – wobec którego staje człowiek.
Chociaż nie każdy stres jest destrukcyjny – przeciążający , nieprzyjemny to dystres, a mobilizujący, poprawiający efektywność to eustres – to każdy powoduje napięcie i określone reakcje organizmu.
Współczesne badania wykazują, że jeśli stres staje się przewlekły może przyczyniać się do powstawania większości chorób cywilizacyjnych – chorób serca, nadciśnienia, udarów czy nowotworów, ale stres wpływa również na funkcjonowanie poszczególnych układów w mózgu, odpowiadających za różnego rodzaju nerwice, uzależnienia czy w końcu depresję, zwłaszcza wywołaną lękiem i agresją.
Serotonina i kortyzol
Główne kierunki badań wpływu stresu na nastrój skupiły się na dwóch obszarach: wydzielaniu serotoniny oraz wpływu kortyzolu wydzielanego przez tzw. oś stresu czyli podwzgórze-przysadkę-nadnercza na indukowanie depresji.
Okazało się, że długotrwały stres oraz związany z nim lęk oraz agresja, pod wpływem których wydzielany jest kortyzol, mają wpływ na zmniejszenie wydzielania serotoniny. To natomiast wpływa na utratę zainteresowań i odczuwanie przyjemności, zaburzenia zdolności uczenia się, zaburzenia snu, utratę masy ciała i zmniejszenie libido, a w konsekwencji na pełnoobjawową depresją.
Neuroplastyczność mózgu
Stres upośledza również neuroplastyczność pewnych obszarów mózgu związanych z kontrolą nastroju. Neuroplastyczność mózgu to procesy odpowiedzialne za zdolności adaptacyjne, tworzenie nowych połączeń, samonaprawę oraz uczenie się i zapamiętywanie. Procesy te są niezwykle ważne i intensywne w okresie rozwojowym czyli u dzieci i młodzieży, ale ich aktywność jest istotna w każdym wieku. A za zaburzenia normalnych procesów neuroplastyczności mózgu odpowiedzialny jest kortyzol.
Kolejnym procesem, który zostaje zaburzony pod wpływem stresu jest “odżywianie” mózgu przez wyspecjalizowane białka stymulujące wzrost i rozwój neuronów. Stężenie tych białek, nazywanych czynnikami neurotroficznymi, zmniejsza się również pod wpływem kortyzolu.
Co robić?
Już starożytni uważali, że „lepiej jest zapobiegać niż leczyć” dlatego warto skupić się na profilaktyce stresu, a w konsekwencji depresji i chorób cywilizacyjnych niż czekać aż się pojawią. Dlatego przede wszystkim należy ograniczyć stres związany z ilością bodźców, na które się wystawiamy.
Nie jesteśmy w stanie zapobiec wielu przykrym, niezależnym od nas samych doświadczeniom, ale czas spędzony na oglądaniu tragicznych wydarzeń w telewizji czy mediach społecznościowych zależy wyłącznie od naszego nastawienia i zdrowego rozsądku.
Ogranicz korzystanie ze źródeł informacji bazujących na negatywnych przekazach!
Polegaj wyłącznie na sprawdzonych źródłach informacji najlepiej na oficjalnych doniesieniach opartych na faktach naukowych. Zamiast Wiadomości lepiej obejrzeć Animal Planet.
Wypracuj zdrowe sposoby rozładowywania napięcia.
Zamiast sięgać po wysokokaloryczne przekąski lub używki znajdź coś co odstresowuje i sprawia przyjemność i oddawaj się tym czynnościom po stresujących wydarzeniach. Kąpiel w wonnych olejkach, medytacja, techniki relaksacyjne, czytanie książek, oglądanie seriali czy najskuteczniejszy sposób – aktywność fizyczna i uprawianie sportu (niekoniecznie wyczynowo, a w zakresie możliwym do wykonania) może znacznie obniżyć poziom stresu.
Zadbaj o zdrowy sen!
Pamiętaj, że sen jest niezbędny do regeneracji mózgu! Niedobór snu może powodować problemy z pamięcią i koncentracją. Na 90 minut przez udaniem się na spoczynek unikaj korzystania z urządzeń emitujących niebieskie światło (smartfona, tabletu, komputera, TV).
Sięgaj po sprawdzone preparaty obniżające stres.
Nowoczesną, skuteczną walkę ze stresem możesz też podjąć stosując psychobiotyki czyli probiotyki wspierające zdrowie psychiczne poprzez działanie na oś mózgowo-jelitową. Ich zadaniem mi.in. jest obniżenie poziomu kortyzolu, zmniejszenie ilości cytokin prozapalnych i hamowaniu powstawania stanu zapalnego w organizmie. Najlepiej przebadane szczepy pod tym kątem to Lactobacillus helveticus Rosell-52 i Bifidobacterium longum Rosell-175.
Tekst: Joanna Chatizow, specjalista zdrowia publicznego
Przeczytaj też:
Stres a otyłość
Skóra w stresie
Stres a insulinooporność